Oy çokluğuyla kabul edilen Kıbrıs Türk Sosyal Sigortalar (Değişiklik) Yasa Tasarısı, yasa değişikliğinden yararlanacak kişilerin ödeme planının nasıl olacağını düzenliyor.
Cumhuriyet Meclisi Genel Kurul bugünkü toplantıda ayrıca Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükümeti İle Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Sahil Güvenlik Alanında Destek ve İşbirliği Protokolünün Onaylanmasının Uygun Bulunması (Onay) Yasa Tasarısı ve Sosyal Güvenlik (Değişiklik) Yasa Tasarısı’nı görüşüp oyladı.
Genel kurul daha sonra bugünkü çalışmalarını tamamladı. Cumhuriyet Meclisi Genel Kurulu yarın saat 10.00’da yeniden toplanacak.

İŞBİRLİĞİ PROTOKOLÜNE ONAY

Cumhuriyet Meclisi Genel Kurulu’nda ilk olarak “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükümeti İle Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Sahil Güvenlik Alanında Destek ve İşbirliği Protokolünün Onaylanmasının Uygun Bulunması (Onay) Yasa Tasarısı” ve Hukuk, Siyasi İşler ve Dışilişkiler Komitesi’nin tasarıya ilişkin raporu ele alındı.
Hukuk, Siyasi İşler ve Dışilişkiler Komitesi Başkanı UBP Milletvekili Oğuzhan Hasipoğlu, ilgili komite raporunu okunmasının ardından bunun önemli bir anlaşma olduğuna işaret etti.

Hasipoğlu, KKTC ve TC 1982 Uluslararası Deniz Hukuku Konvansiyonu’na taraf olmasa da iki ülke arasında kıta sahanlığı sınırlandırma anlaşmasının bu uluslararası prensiplere göre yapıldığına işaret etti.

Oğuzhan Hasipoğlu, olası bir çözümde bu gibi anlaşmaların önem arz ettiğini de sözlerine ekledi. Ardından tasarı oylanarak, oybirliğiyle kabul edildi.

KIBRIS TÜRK SOSYAL SİGORTALAR (DEĞİŞİKLİK) YASA TASARISI ELE ALINDI

Genel Kurul daha sonra Kıbrıs Türk Sosyal Sigortalar (Değişiklik) Yasa Tasarısı ve Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi’nin tasarıya ilişkin raporu ele aldı.

Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi Başkanı UBP Milletvekili Sunat Atun’un komite raporunu okumasının ardından YDP Genel Başkanı Erhan Arıklı söz aldı.

ARIKLI

Arıklı, bu yasa tasarısının son derece önemli olduğunu ve çalışma hayatındaki birçok sıkıntıyı ortadan kaldıracağını söyledi.

Tasarıya olumlu oy vereceklerini söyleyen Arıklı, “Gönül isterdi ki 2000 yılından öncesi için de bir düzenleme yapılabilsin” diye konuştu.

Kayıtların eksik olmasının üzüntü verici olduğunu belirten Arıklı, bunun birçok soruna neden olduğunu kaydetti. Arıklı, “Keşke bu aynı zamanda muhaceret affını da birlikte getirseydi. Böylece hem çok sayıda insan bu işten yararlanır hem de devlet ciddi gelir elde edebilirdi” dedi.

Erhan Arıklı, bu çalışmayı başlattığı için TDP Milletvekili Zeki Çeler ve devam ettirdiği için bakana teşekkür etti. Arıklı, YDP olarak oylarının olumlu olduğunu anlattı.

ŞAHİNER

CTP Milletvekili Salahi Şahiner de esas hedefin geçici çözümlerle değil, sektörleri sürdürülebilir hale getirecek yaklaşımlar olması gerektiğini söyledi.

Şahiner, şirketlerin, çalışanların yatırımlarını düzenli şekilde yapabilecek hale getirilmesinin önemli olduğunu kaydetti.

Yatırımları zamanında yapamayanların çoğunlukla üretim sektörleri ve ufak ölçekli işletmeler olduğunu dile getiren Şahiner, bunların korunması gereken sektörler olduğunu belirtti.

Afların, Sosyal Sigortalar Dairesi’ne getirdiği yükün de incelenmesi gerektiğini söyleyen Şahiner, buna ilişkin bazı rakamlar paylaştı.

Sosyal Sigortaların afla vazgeçtiği rakamın, kurumun yıllık tahsilatına oranla küçük bir rakam olduğunu dile getiren Şahiner, önemli olanın bir daha bu gibi aflara ihtiyaç duyulmaması için çalışmak olduğunu anlattı.

Şahiner, yasal düzenlemeden yararlanmanın, 2000-2019 yılı arasındaki tutarın tamamını ödemesi kaydına tabi olduğunu söyleyerek, büyük meblağlara denk gelecek bu ödemelerin yapılması için, örneğin bankalar aracılığıyla bir kolaylaştırıcı yöntem belirlenebileceğini kaydetti.

ÇELER

TDP Milletvekili Zeki Çeler de konuyla ilgili söz alarak, ülkede yıllardır yanında işçi çalıştıran ve yatırımlarını düzgün yapan işverenler olduğu gibi; hakkı yendiği için zor durumda olan işçiler çalıştıran ve yasal yükümlülüğe rağmen çeşitli bahanelerle “ne olacak yatırmazsam. Zaten af çıkacak. O zaman yatırırım” diyerek işletmesini büyüten, haksız kazanç elde edenler olduğuna işaret etti.

“Utanmadan yüzümüze ben yatırmam, nasılsa af çıkacak diyenlere çalışıyoruz şu anda” diyen Çeler, kendi dönemlerinde de af çıkardıklarını ancak küçük esnaf, hayvancı ve tarımcıyı içine alan bir çalışma yaptıklarını söyledi.

Af yanında bir ödül verilecek dendiğini ancak bunun gerçekleşmediğini söyleyen Çeler, 50 çalışanı olan ve yatırımlarını düzgün yapan işverenle, 50 çalışanının yatırımını yapmayan işveren arasında haksız rekabet olduğunu anlattı.

Afla Sosyal Sigortalar Dairesi üzerine yüklenen yükün az olmadığını kaydeden Çeler, 20 yıl yatırımı düzgün yapılmayan bir emekçinin haklarının, 20 yıl parası yatırılmış ve bu tutar bankada değerlendirilmiş birinin yatırımıyla ödeniyor olacağını söyledi.

Çeler, ortaya çıkan farkı ödeyecek olanın, yatırımı düzgün yapılanlarla sigortalar olduğunu kaydetti.

“Keşke bunun kapsamını küçük tutsanız, tarım hayvancılık gibi alanlarla sınırlı tutsaydınız” diyen Çeler, böyle yapılmış olsa haksız rekabete bir onay daha verilmemiş olacağını söyledi.

“Umarız bu son olur” ve “Sigortalar bir yöntem bulsun” cümlelerinin hep duyulduğunu kaydeden Çeler, “Bunun yerine ilgili yerlere atanan müdürler rahat bırakılsa ve müfettişlerin sorumluluklarını usulüyle yerine getirmesine izin verilse, bugün affa da ihtiyaç olmazdı” dedi.

Çeler, ülkede devlet ciddiyetinin dikkate alınası için denetimin düzgün yapılabilmesi bunun için de denetçinin arkasında durulması gerektiğini söyledi.

Çalışma affından şimdiye kadar kaç kişinin yararlandığını soran Çeler, aftan yaralanacaklar için gerekli duyuruların yabancı dillerde de yapılmasına gerek olduğunu ancak bunu yapılmadığını kaydetti.

Yabancı işçilerin işyerlerinde köle gibi ve haklarını bilmeden çalıştırıldığını söyleyen Çeler, sistemin bu şekilde yürümemesi gerektiğini belirtti.

Ülkede insanların özel sektörde çalışmama nedenlerinin başında haklarını alamamalarının geldiğini söyleyen Çeler, asgari ücret kadar maaş alan özel sektör çalışanının en azından çalışma yasasındaki izinler, çalışma saatleri gibi haklardan yararlanmak istediklerini ancak bunun da gerçekleşmediğini kaydetti.

Çeler, afla sigorta prim toplama kabiliyetinin tamamen ortadan kalkacağını söyledi.

İşini düzgün yapanların doğru düzgün ödüllendirilmesi gerektiğini kaydeden Çeler, birlikte çalışma önerisinde bulundu. Çeler, bu şekliyle bu affa oylarının ret olacağını kaydetti.

ANGOLEMLİ

TDP Milletvekili Hüseyin Angolemli de, sigorta yatırımının önemine dikkat çekerek, dünyadan örnekler verdi.

Ülkede sık sık af çıktığını, “Sigorta primlerini yatırmak önemli değildir, tam tersine yatırmazsanız mükafat da alırsınız” algısı yaratıldığını vurgulayan Angolemli, her hükümet döneminde af çıktığını ve sigorta primi yatırmanın önemini yitirdiğini söyledi.

SUCUOĞLU

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faiz Sucuoğlu da, çalışma affı hakkında bilgi vererek, kayıt dışı oranının devlet planlama örgütünün ortaya koyduğu bir rakam olduğunu söyledi.

Affın, 16 Şubat’ta sonlanacağını ve uzatmanın söz konusu olmayacağını belirten Sucuoğlu, özellikle dil konusunda sıkıntı yaşayan Pakistan ve Bangladeşlileri gruplar halinde toplayarak, bilgiler verdiklerini ve şu an aftan haberi olmayanın bulunmadığını kaydetti.

Sucuoğlu, kendilerinden önceki 6 ay ve göreve geldikleri 6 aylık dönemdeki teftiş rakamları hakkında bilgi verdi.

2017 affında sigortalara giren toplam rakamın 100 milyon olduğunu ve 3 bin 961çalışana artı olarak verildiğine dikkat çeken Sucuoğlu, çok kısa süreli bir af olan 2019 affında ise sigortalar kasasına 425 bin TL ödeme aldıklarını söyledi.

Af konusu konuşulmaya başladığında, ciddi boyutta talep aldıklarını ifade eden Sucuoğlu, ekonomik ve benzer sebeplerden borçlu olan ve primini ödeyemeyen insanlar bulunduğuna işaret ederek, sıkıntıya düşen işletmelere devlet olarak destek olmak gerektiğini kaydetti.

Primlerini düzgün ödeyenler için ödüllendirme de yapılacağını anımsatan Sucuoğlu, daha önceki aflarda bir ödüllendirme şekli yapıldığını söyledi. Sucuoğlu, ödemelerini düzenli yapan ve çalışan sayısı 1-10 arası olan işyerlerinin 2 yıl boyunca İhtiyat Sandığı ve Sosyal Sigortası’nı karşılayacaklarını belirtti.

Çalışan sayısı fazla olan işletmeler için de önerileri değerlendireceklerini söyleyen Sucuoğlu, bu afla birlikte belediyelere de katkı sağlanacağını kaydetti.

Sucuoğlu, affın çok hızlı bir şekilde yürürlüğe girmesi için gerekli çalışmaları yürüttüklerini sözlerine ekledi.

Konuşmalar ardından tasarı madde madde okunarak onaylandı ve oy çokluğuyla kabul edildi.

Genel Kurul daha sonra, Sosyal Güvenlik (Değişiklik) Yasa Tasarısı’nı alıp oyladı. Tasarıyı oy çokluğuyla kabul eden genel kurul Sivil Savunma Teşkilatı Personel (Değişiklik) Yasa Tasarısı’nın üçüncü görüşmesini oy birliğiyle kabul etti ancak ivedilik kararı olmadığı için görüşme yapılmadı.

Türk Ajansı Kıbrıs (TAK)